ەلىمىزدىڭ مادەنيەتى مەن ونەرىنىڭ دامۋى جولىندا تولاسسىز ەڭبەك ەتىپ، ۇلت رۋحانياتىنىڭ قانات جايۋىنا سەپتىگىن تيگىزىپ جۇرگەن تالانتتى جاندار از ەمەس. بۇگىن تامىرلى تاريحى 1935 جىلدان باستاۋ العان الماتى قالاسىنىڭ مەملەكەتتىك قۋىرشاق تەاترىندا جارتى عاسىردان استام ۋاقىت قاجىرلى قىزمەت ەتىپ كەلە جاتقان قازاق قۋىرشاق ونەرىنىڭ «اناسى»، قازاق ءسسر-نىڭ ەڭبەك سىڭىرگەن ءارتيسى، «ساحناگەر-2018» ۇلتتىق تەاتر سىيلىعىنىڭ «ساحنالىق عۇمىر» نوميناسياسىنىڭ يەگەرى ابۋيەۆا ءسابيلا مەڭدىعالي قىزىنىڭ مەرەيتويلىق بەنەفيسى ءوتتى.
ءسابيلا ابۋەيەۆا ساليقالى ساحنا مايتالماندارىنىڭ شەبەرلىگىنەن ءوتىپ، ءومىر تاجىريبەسىن جيناقتاپ، ماڭداي تەرىن تامىرى تەرەڭ تەاترعا توگىپ كەلە جاتقان ارداگەر ارتيست. قۋىرشاق تەاترى ساحناسىنىڭ پاتشايىمىنا اينالىپ، 75ء-شى بەكەتىنە كەلسە دە، بويىنداعى قۋاتى مەن شابىتى سارقىلماعان اكتريسانىڭ ساحنادا جۇرگەنىنە بيىل 55 جىل.
ءسابيلا ابۋيەۆا 1947 جىلى تامىز ايىنىڭ 9-شى جۇلدىزىندا اتىراۋ وبلىسىندا دۇنيەگە كەلگەن. العاشقى ەڭبەك جولىن 1967 جىلى ماحامبەت وتەمىس ۇلى اتىنداعى قازاق دراما تەاترىندا باستاپ، تەاتر ساحناسىندا ۇلكەندى-كىشىلى رولدەردى وينادى.
1969 جىلدان مەملەكەتتىك قۋىرشاق تەاترىندا ءوزىنىڭ ونەر جولىن اسقان بەلسەندىلىكپەن باستاعان دارىن يەسى بۇگىندە وزىندىك سارا جولىن قالىپتاستىرعان شەبەر تۇلعالاردىڭ ءبىرى. جارتى عاسىردان استام كيەلى ساحنادا ۇزدىكسىز ەڭبەك ەتكەن تەاتر ارداگەرى بالالارعا ارنالعان 200-دەن استام ءار ءتۇرلى جانرداعى رولدەردى سومداپ كەلەدى. اكتريسانىڭ ءاربىر كەيىپكەرى كاسىبيلىگىمەن، شىنايىلىعىمەن ەرەكشەلەنىپ، تەاتر رەپەرتۋارىنداعى سپەكتاكلدەردى كوركەيتۋدە سۇبەلى ۇلەس قوسۋدا. بۇگىندە ءوزىنىڭ ءىزىن باسىپ كەلە جاتقان جاستار ءۇشىن «ونەردەگى ۇستازى» اتانىپ تا ۇلگەردى.
ساحناداعى ەلۋ بەس جىلدىق ەڭبەك جولىندا قۋىرشاق تەاترىنىڭ بەلدى رەجيسسەرلارى، قازاقستاننىڭ ەڭبەك سىڭىرگەن ءارتيسى پاۆەل پوتوروكا، قازسسر حالىق ءارتيسى ءازىربايجان مامبەتوۆ، قازاقستاننىڭ ەڭبەك سىڭىرگەن ءارتيسى قۇرالاي ەشمۇراتوۆا، قازاقستاننىڭ حالىق ءارتيسى سۇلتانعالي شۇكىروۆ، ق ر مادەنيەت قايراتكەرى سەرىك ماقۇلبەكوۆ، ت.ب. ونەر يەلەرىمەن زامانداس بولا ءجۇرىپ، ومىرلىك ساحنالىق مەكتەپتەن ءوتتى.
كوپتەگەن حالىقارالىق، رەسپۋبليكالىق فەستيۆالدەردىڭ لاۋرەاتى. ۇلتتىق قۋىرشاق تەاتر ونەرىن دامىتۋ جولىنداعى تولاسسىز ەڭبەگى ءۇشىن قۇرمەت گراموتاسى، ءار ءتۇرلى العىس حاتتارمەن ماراپاتتالىپ كەلەدى. وسى جىلدار ىشىندە ەلىمىزدىڭ بارلىق وبلىستارىندا، سونداي-اق، ۆەتنام، كومپۋچيا، وزبەكستاننىڭ تاشكەنت، بۇقارا، سامارقاند، تۇركمەنستاننىڭ حيۋا، ناۋاي، قىتايدىڭ پەكين، گۋانچجوۋ، تۇركيانىڭ بۋرسا، يزمير، رەسەيدىڭ ماسكەۋ، كۋرگان، قىرعىزستاننىڭ وش، بىشكەك، جاپونيانىڭ ييدا ت.ب. قالالارىندا وتكەن حالىقارالىق قۋىرشاق فەستيۆالدەرىنە قاتىسىپ، قازاق ونەرىنە ولشەۋسىز ۇلەسىن قوسىپ كەلەدى. كوپتەگەن قۋىرشاق فەستيۆالدەرىندە قازىلار القاسىنىڭ تۇراقتى مۇشەسى.
ءسابيلا ابۋيەۆا ءوزىن تەك تەاتر سالاسىندا عانا ەمەس، ەكران ونەرىنىڭ دامۋىنا دا ۇلەس قوسۋدا. ماسەلەن، رەجيسسەر بولات ءشارىپوۆتىڭ «كىناراتسىز كۇنا»، گۇلشات وماروۆانىڭ «باقسى»، ن.يگىلىكتىڭ «جانىڭدا ءجۇر جاقسى ادام»، ءسابيت قۇرمانبەكوۆتىڭ «اۋىل ساقشىسى»، رينات قوسايدىڭ «كەڭەسشىلەر»، اقان ساتايەۆتىڭ «اناعا اپارار جول»، نۇرتاس ادامبايەۆتىڭ «كەلينكا سابينا-2»، گۇلبارشىن ابۋيەۆانىڭ «ىڭكار جۇرەك»، ە.ءابدىجاپپاروۆتىڭ «ارمان قالا» فيلمدەرىندە ءتۇستى.
قۋىرشاق تەاترى – ەشقاشان قارتايمايتىن، ماڭگى جاس ونەر ورداسى ەكەنىن، كىشكەنتاي كورەرمەندەردىڭ شات-شادىمان، اقجارما كۇلكىسى تەاترعا ماڭگىلىك جاس عۇمىر سىيلاتىنىن بىلەتىن تەاترىمىزدىڭ ارداگەر اكتريساسى ءسابيلا ابۋيەۆانىڭ 87 جىلدىق تەاتر تاريحىندا سىڭىرگەن ەڭبەگى وراسان زور.
مەرەيتوي اياسىندا «ساحنا ساڭلاعى ءسابيلا ابۋيەۆا» كىتابىنىڭ تۇساۋى كەسىلدى. كىتاپتا ءسابيلا ابۋيەۆا ۇلتتىق قۋىرشاق تەاترى ونەرىنە قوسقان زور ۇلەسى تۋراسىندا تانىمال تۇلعالاردىڭ، وتاندىق تەليەۆيزيا وكىلدەرىنىڭ ونەر يەسى جايىنداعى تولعام-تۇجىرىمدارى جيناقتالعان. جيناق تەاتر ونەرى، ونىڭ ىشىندە قۋىرشاق تەاترى ونەرىنىڭ دامۋ جولىنا قىزىعۋشىلىق تانىتقان وقىرمانعا ارنالعان. كىتاپتى قۇراستىرۋشى رەداكتور – ونەرتانۋ عىلىمدارىنىڭ ماگيسترى، دوكتورانت، الماتى مەملەكەتتىك قۋىرشاق تەاترىنىڭ اكىمشىلىك جانە اقپارات ءبولىمىنىڭ مەڭگەرۋشىسى گۇلىم كوپباي قىزى.
سالتاناتتى كەشكە ق ر مادەنيەت مينيسترلىگى مادەنيەت كوميتەتى ءتوراعاسىنىڭ ورىنباسارى دانيار الييەۆ، الماتى قالاسى مادەنيەت باسقارماسىنىڭ باسشىسى عاني مايليبايەۆ، ق ر تەاتر قايراتكەرلەرى وداعىنىڭ ءتوراعاسى، قازاقستاننىڭ حالىق ءارتيسى تۇڭعىشباي جامانقۇلوۆ، ءبىرقاتار دراما جانە قۋىرشاق تەاترىنىڭ باسشىلارى مەن ارنايى وكىلدەرى قاتىسىپ، جۇرەكجاردى لەبىزدەرىن ءبىلدىردى.
مەملەكەتتىك قۋىرشاق تەاترىنىڭ باسپا ءسوز قىزمەتى
پىكىر قالدىرۋ